‘Geert ten Dam levert altijd’
Geert ten Dam, de aankomende voorzitter van het College van Bestuur van UvA-HvA, zou een ‘verrassingskandidaat’ zijn, vooral vanwege een gebrek aan bestuurlijke ervaring. Collega’s en studenten geven echter hoog op van haar kwaliteiten. ‘Ik ben vooral opgelucht dat ze bij de UvA blijft.’
Open, verbindend en uiterst vakbekwaam; nee, directeur Adri van der Rest zag Geert ten Dam niet graag vertrekken als voorzitter van de Onderwijsraad. Toch moest hij haar ruim een jaar geleden laten gaan – na tien jaar lidmaatschap liet de wet geen ruimte voor een nieuwe ambtstermijn. Bij haar afscheid werd ze tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau benoemd. ‘Ze is warm en betrokken en tegelijkertijd niet bang voor stevige discussies’, zegt Van der Rest. Dat was maar goed ook, want bij de Onderwijsraad – een club van onafhankelijke deskundigen van divers pluimage en van alle politieke smaken en kleuren – vliegen de tegenstellingen je soms om de oren. ‘Ten Dam wist die verschillen altijd heel aardig te overbruggen,’ zegt Van der Rest. Dat deed ze in eerste instantie door ‘héél goed’ te luisteren en de partijen inhoudelijk bij elkaar te brengen. ‘Maar ze had ook altijd in de gaten waar emoties een rol speelden. Als iemand privéproblemen had legde ze diegene na de vergadering een arm om de schouder.’
Van der Rest kan zich niet herinneren dat er ooit een echt conflict was onder het voorzitterschap van Ten Dam. ‘We hadden stevige debatten in de raad, maar die werden altijd afgesloten met opgeheven hoofden en vrolijke gezichten. De verschillen van mening leidden ook niet tot grijze adviezen, er werd telkens stelling genomen.’
Andragologie
Ten Dam studeerde andragologie aan de UvA, een inmiddels opgeheven opleiding die zicht richt op de opvoeding en vorming van volwassenen. Daarna schreef ze in Groningen haar proefschrift over vrouwen in de volwasseneneducatie. Haar promotor, emeritus hoogleraar emancipatievraagstukken Iteke Weeda, herinnert zich haar promovenda als ‘een stevige tante met een gezond zelfvertrouwen’. ‘Ze werkte zelfstandig en gefocust en was ook analytisch sterk,’ meent Weeda. Bovendien was Ten Dam ‘buitengewoon adequaat’ in het nakomen van afspraken.
Sinds ze in juni 1989 promoveerde, lijkt daar niets aan veranderd. Hessel Nieuwelink, lerarenopleider aan de HvA die op zijn beurt momenteel promoveert bij Ten Dam, kan zich voor volledig vinden in bovenstaande beschrijving. Hij kent Ten Dam als een bijzonder betrokken begeleider. ‘Ze hechtte veel waarde aan de samenstelling van de begeleidingscommissie en zei: “Ik werk alleen met mensen die ook echt leveren”. Dat is zij zelf ook: iemand die levert.‘
Gêne
‘Ze heeft status, maar is totaal niet statusgevoelig,’ zegt Nieuwelink. ‘Ze was voorzitter van de Onderwijsraad en is nu lid van de SER. Dat zijn natuurlijk mooie functies, maar ze loopt totaal niet met de borst vooruit over de afdeling. Integendeel: als mensen daar iets over zeggen geneert ze zich eerder, dat vind ik een enorme kwaliteit.’ ‘Een keer per jaar lunchen we met de onderzoeksgroep bij haar thuis in Amsterdam-Oost. Dan kookt haar man, hele lekkere salades, veel vegetarisch. Haar huis is een beetje ingericht zoals ze er zelf ook uitziet. Smaakvol, niet te veel opsmuk maar een aantal mooie dingen.’
‘Mijn eerste zorg is hoe het hier verder moet, mocht Ten Dam straks naar het Maagdenhuis verhuizen,’ zegt UvA-hoogleraar onderwijskunde Monique Volman. Volman is mastercoördinator en onderzoeksprogrammaleider bij de afdeling pedagogiek, onderwijskunde & lerarenopleiding, waar Ten Dam als hoogleraar werkt. De beiden kennen elkaar nog uit de studietijd en zijn al dertig jaar bevriend. Volman wist niet dat haar collega in de race is voor de functie van collegevoorzitter, maar dat Ten Dam bestuurlijke ambities heeft, verbaast haar niets. ‘Ik ben vooral opgelucht dat ze bij de UvA blijft. Sinds haar vertrek bij de Onderwijsraad was mijn grootste angst dat ze een soortgelijke functie zou aannemen aan een andere universiteit.’
High risk, high reward
Ten Dam kent de UvA van binnen en van buiten – ze was jarenlang rector van de interfacultaire lerarenopleiding – en heeft als voormalig docent ook banden met de HvA. Toch wordt ze gezien als verrassingskandidate; vooral door haar beperkte bestuurservaring. Volgens advocaat Marry de Gaay Fortman, die Ten Dam kent als voorzitter van de Onderwijsraad, zou ze desondanks zomaar ‘een schot in de roos’ kunnen zijn. ‘Over kandidaten die niet tot the usual suspects behoren zegt men wel eens “High risk, high reward”. Dat geldt wellicht ook voor Ten Dam. Al moet ze wel de ruimte krijgen om in die functie te groeien.’
De Gaay Fortman noemt Ten Dam een scherp analyticus, met strategisch inzicht en een vooruitziende blik. Ook Onderwijsraadstopman Van der Rest benadrukt Ten Dams nauwkeurige gevoel voor wat er speelt in de samenleving – een waardevolle eigenschap in tijden van onrust en protest. ‘Onder Ten Dam was de Onderwijsraad al bezig met thema’s als Bildung en ruimte voor professionals op de werkvloer, lang voordat ze tijdens de bezetting van het Maagdenhuis naar voren kwamen. Ze weet heel goed wat er leeft.’
Recht-door-zee, zonder poespas
Bij de studenten van haar opleiding is Ten Dam populair. Ze krijgt ‘extreem positieve evaluaties,’ zegt mastercoördinator Volman. Bachelorstudente Marlijn Dros omschrijft haar docent onderwijsinnovatie als ‘heel erg betrokken en benaderbaar.’ Dros waardeert Ten Dam vooral om haar ‘recht-door-zee, zonder poespas’ – mentaliteit, een eigenschap die andere studenten wel eens kan afschrikken. ‘Haar feedback kan best direct zijn.’ Ook collega en vriendin Volman weet dat Ten Dam ‘scherp uit de hoek kan komen’, zonder beledigend of ongenuanceerd te worden. Volman: ‘Ze heeft een natuurlijke autoriteit.’
Collega’s, vrienden en kennissen van Ten Dam zien eigenlijk maar één valkuil: haar gedrevenheid. ‘Ze zal goed op de klok moeten kijken, anders gaat ze gewoon door.’ Ten Dam, die in haar vrije tijd graag naar de opera gaat en niet vies is van tuinieren of klussen in huis – Volman: ‘ze repareert haar eigen stopcontacten’ – maakt wel tijd voor haar gezin. ‘Dat zou ze best vaker mogen doen,’ zegt Van der Rest: ‘Ik gun haar wel wat meer tijd voor haar familie’.
Dit artikel stond eerder in Folia 24.
