Optimisme bij presentatie rapport commissie D&D
Er zijn niet genoeg stoelen, maandagavond in het Maagdenhuis bij de presentatie van het rapport van de commissie Democratisering & Decentralisering, waardoor een groot deel van het publiek maar blijft staan. ‘Wij zijn op de universiteit afgedwaald van ons pad en vervreemd van onze eigen waarden.’
De sfeer is, anders dan 608 dagen eerder toen de bezetting begon, vooral positief en er wordt gesproken van het begin van een bredere maatschappelijke verandering. Commissievoorzitter Lisa Westerveld: ‘We denken dat het rapport dat we vandaag presenteren een mooie basis biedt voor een gesprek, maar ook voor veranderingen, want behalve langetermijnoplossingen geven we ook genoeg adviezen voor op de korte termijn en ik hoop van harte dat deze worden opgepakt en dat de komende weken al de eerste stappen worden gezet.’
‘De voorgeschiedenis van deze commissie ligt in de eerste maanden van 2015, toen het Bungehuis en het Maagdenhuis werden bezet door ontevreden werknemers en studenten van de Universiteit van Amsterdam,’ zo stelt Westerveld. Maar volgens haar zitten de problemen zeker niet alleen aan de UvA.
‘De overheid is de laatste jaren veel meer gaan sturen op rendementsverbetering, met maatregelen als selectiebeleid, een bindend studieadvies (bsa) en een bekostigingsstelsel dat erop is gericht om studenten zoveel mogelijk nominaal te laten afstuderen,’ zegt ze. ‘Vertraging wordt dus door dat landelijke beleid als onwenselijk gezien. Het huidige overheidsbeleid gaat voorbij aan goede redenen waarom studenten studievertraging oplopen, zoals bestuurswerk, extra vakken of een extra studie. En er zijn ook andere oorzaken waarom een studie niet loopt zoals gewenst, bijvoorbeeld wanneer iemand ziek is, mantelzorger wordt, maar ook omdat studenten soms moeite hebben met een vak of met een studie.’
Na een uitgebreide presentatie van de voorstellen voor een senaat, een charter en vier bestuursmodellen, wordt de eerste editie van het rapport plechtig uitgereikt aan student Eleni Kouvelas, en vervolgens aan de voorzitters van de UvA, de studentenraad, de ondernemingsraad en Asva studentenunie.
‘Vervreemd van onze eigen waarden’
Breanndán Ó Nualláin, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad, rept in zijn toespraak van een ‘historische dag’, maar ook over de identiteitscrisis waar veel van ons mee worstelden tijdens de Maagdenhuisbezetting. ‘De afgelopen twintig jaren na de MUBDe MUB zorgde ervoor dat de universiteit minder democratisch, maar hiërarchischer en meer als een bedrijf werd bestuurd. Voor 1997 lag heel veel macht bij universiteitsraad, bestaand uit studenten en personeel. Bestuurders bestuurden de universiteit bij de gratie van die universiteitsraad. Omdat de raad bekendstond als traag, log en weinig gericht op efficiëntie, voerde toenmalig minister Jo Ritzen (PvdA) de MUB in. De universiteitsraad werd gereduceerd tot twee medezeggenschapsraden. De echte macht kwam te liggen bij het College van Bestuur. Sindsdien gelden de centrale studentenraad en de centrale ondernemingsraad als officiële gesprekspartner van de universiteitsbestuurders., zijn wij op de universiteit afgedwaald van ons pad en vervreemd van onze eigen waarden. Voor we het door hadden was de betrokkenheid afgenomen’. Ó Nualláin roept op om ons niet meteen achter politieke kleuren te gaan verschuilen, maar om met elkaar in debat te gaan over de bestuursvormen.
Of dat daadwerkelijk gaat gebeuren is nog maar de vraag. Met groene hoedjes spreken in ieder geval tien voorstanders van het meest democratische en vergaande groene model zich al onverschrokken uit voor een politieke kleur.
Zo ook bezetter van het eerste uur Rudolf Valkhoff, die er geen gras over laat groeien. ‘Ik mis veel in het rapport. Waar is het dankwoord voor de heldhaftige generatie van 2015? Die generatie die het lef had om in opstand te komen en die inmiddels zijn weggezet door arrogante en incompetente bestuurders. Wie het lef heeft, applaudisseert nu voor die generatie.’ Iedereen applaudisseert prompt.
In strijd met de wet
Valkhoff vervolgt: ‘Alles is onder de tafel geschoven en niets is benoemd zoals het benoemd had moeten worden. Die universiteit met zijn waanzinnige maatregelen als 8-8-4, het vaststellen van een studieprogramma, zijn selecties, bsa’s en deadlines. Die handelt in strijd met de Wet op het hoger onderwijs, artikel 1.6 aan de instelling dient academische vrijheid in acht genomen te worden. Dat is geen waarde, commissie, dat is een wettelijke verplichting. Als je het elan van studenten breekt, als je docenten die opkomen voor deze waarden ontslaat, als je in strijd handelt met de wet, dan ben je een criminele organisatie!’
Er klinkt weer applaus maar minder hard dan zojuist. Lisa Westerveld reageert: ‘Rudolf, wat je zegt te missen, dat behandelen we wel. We vinden juist dat de waarden van de universiteit op gespannen voet staan met de waarden die vanuit de overheid worden opgelegd.
Het slotakkoord is aan geschiedenisdocent Nathalie Scholz, die ook van een historisch moment spreekt. ‘Dit ontzettend interessante rapport is een enorme kans om meer te betekenen voor deze en andere universiteiten, maar ook daarbuiten. Na meer dan twintig jaar topdown-bestuur zijn wij, net als andere innovatieve bedrijven, erachter gekomen dat dit niet de manier is om het beste uit mensen te halen.’ Ze besluit: ‘Wij hebben nu de kans om ons uit te spreken voor een nieuw democratisch bestel.’
