Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Marc Kolle
actueel

Winnaars onderzoeksbeurzen krijgen vaker vervolgbeurs van NWO

Dirk Wolthekker,
25 april 2018 - 17:16

Winnaars van een Veni-subsidie (voor beginnende wetenschappers) van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) hebben een 2,5 keer grotere kans om de vervolgsubsidie Vidi (voor gevorderde wetenschappers) in de wacht te slepen dan verliezers bij de Veni-aanvraag, ook als hun onderzoeksvoorstel vergelijkbare kwaliteit heeft. Dit blijkt uit onderzoek van een Nederlands-Amerikaans sociologenteam. UvA-socioloog en teamlid Thijs Bol licht toe.

Thijs, jullie hebben onderzoek gedaan naar het zogenoemde ‘Mattheus-effect’. Leg uit.

‘Het Mattheus-effect is een sociologische term die gebaseerd is op een verhaal over talenten in het evangelie volgens Mattheus, een van vier evangeliën in het Nieuwe Testament. Daarbij gaat het erom dat de rijken steeds rijker worden en de armen steeds armen. Dat idee is de jaren zestig door de Amerikaanse socioloog Robert Merton “vertaald” naar de wetenschap. Merton beschreef hoe gevestigde wetenschappers vaak meer erkenning en status genieten dan relatief onbekende wetenschappers, ook als hun onderzoeksvoorstel vergelijkbare kwaliteit heeft. Succes dat zichzelf dus versterkt.’

Foto: Gerard van Hees
Thijs Bol

En dit hebben jullie weer ‘vertaald’ naar NWO-subsidies als de Veni- en Vidi-beurzen?

‘Wij hebben onderzocht of dit Mattheus-effect meetbaar is bij het verkrijgen van een vervolgbeurs bij NWO als je eenmaal een Veni hebt gehad en vooral hoe het verkrijgen daarvan doorwerkt in de rest van je wetenschappelijke carrière. Winnaars van een Veni hebben een 2,5 keer grotere kans om de vervolgsubsidie Vidi in de wacht te slepen dan verliezers bij de Veni-aanvraag. We hebben het dan over net-winnaars tegenover net-verliezers. Die net-winnaars blijken veel betere carrièreperspectieven te hebben dan de net-verliezers. Goede onderzoekers vallen vaak door toeval buiten de boot en dat moet je niet willen.’

 

Verbaasde de uitkomst jullie?

‘Op zich verbaasde het ons niet, maar dat het effect van het verkrijgen van een Veni zo groot is en zo ver rijkt verbaasde ons wel. Begin dit jaar hebben we gemeten dat de net-winnaars van de Veni-rondes uit 2000-2008 een 1,5 keer grotere kans hebben om nu hoogleraar te zijn dan de net-verliezers.’

‘Als ik volgend jaar die Vidi niet krijg zou dat de resultaten van het onderzoek naar het Mattheus-effect wel ongeldig maken trouwens’

Heb je een Veni-beurs gehad om dit onderzoek te doen?

‘Nee, dat niet. Ik heb een paar jaar geleden al een Veni gehad. Die beurs was niet voor dit onderzoek, maar heeft mij en mijn collega’s wel in staat gesteld ons vrij te spelen en dit onderzoek te doen. Ook toen ik die Veni-beurs kreeg vond ik het zelf heel moeilijk om aan te geven waarom nu juist ik die beurs kreeg en anderen niet. Ik dacht: eigenlijk verdient iedereen die beurs. Het verschil tussen net winnen en net niet winnen is vaak erg klein.’

 

Meer mensen moeten dus zo’n beurs krijgen?

‘Om de beperkte middelen zo goed en eerlijk mogelijk in te zetten zou dat wel een goed idee zijn: kleinere beurzen om meer talentvolle jonge onderzoekers een kans te geven in de wetenschap vooruit te komen. Ook zou NWO moeten nadenken om het verwerven van een Veni los te laten bij het toekennen van een vervolgbeurs. Dat heeft als extra voordeel dat de status van een Veni ook diffuser wordt en die verworven status niet langer een rol speelt bij het verweven van de vervolgbeurs. Van belang is ook dat NWO de mensen van wie de aanvraag wordt afgewezen blijft aanmoedigen door te gaan met aanvragen. Nu haken mensen vaak af als ze eenmaal zijn afgewezen.’

 

Je hebt zelf al een Veni gehad, dus binnen het bestaande systeem zou je ook grote kans maken op een Vidi-beurs. Is de aanvraag al ingediend?

‘Nog niet, maar dat ga ik volgend jaar wel doen. Als ik die Vidi dan niet krijg zou dat de resultaten van het onderzoek naar het Mattheus-effect wel ongeldig maken trouwens.’

 

Denk je dat je zelf kans maakt op een hoogleraarschap?

‘Ik ben nu 32, heb een Veni gehad, ga een Vidi aanvragen, doe veel onderzoek en publiceer, dus ik heb goede hoop dat het een keer zal lukken, al is dat misschien niet aan de UvA.’