Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Een still uit de film Radio Voorwaarts
actueel

‘We willen met deze film het effect van stedelijke vernieuwing laten zien’

Sterre van der Hee,
30 april 2018 - 09:51

Twee oud-studenten van het Amsterdam University College (AUC) bedachten een idee voor een fictiefilm: Radio Voorwaarts. Zo’n vijftig (oud-)studenten werkten mee, en inmiddels is-ie bijna af. Folia ging langs. ‘We willen het effect van stedelijke vernieuwing in Amsterdam laten zien.’

Yannesh Meijman (22, alumnus van het Amsterdam University College, AUC) vult een mok met water en zet hem in de magnetron. ‘Vind je dat erg,’ vraagt hij. ‘Ik heb geen waterkoker in dit kantoortje.’ Zelf maakt hij koffie, zijn vriend Mateo Vega (22, ook AUC-alumnus) zet een bakje Nibbit-achtige chips op tafel. Het is half elf.

 

In dit pandje, naast de boekensteeg bij de Oudemanhuispoort, werken ze aan hun professionele fictiefilm: Radio Voorwaarts, over een alternatief cultureel pand dat na jaren wordt gesloopt. In het huis zit een radiostation, dat nog één laatste feest geeft. De film volgt diverse personages – bewoners, kunstenaars, studenten – die elk   een andere kant van de gemeenschap laten zien. ‘Alsof je wordt meegesleurd in de flow van het feest,’ zegt Mateo.

 

Aan de film werkten zo’n vijftig vrijwilligers mee, onder wie veel UvA-studenten. Vandaag zitten ze met z’n drieën in het kantoorkeukentje: producent Yannesh, regisseur en scenarioschrijver Mateo en acteur Robin Stark (22, antropologie), die met zijn band Milkboy in de film speelt. De jongens lijken creatief, filosofisch, en hier en daar wat warrig. Het gesprek springt van de hak op de tak.

Foto: Wouter Stroet
Het 'echte' Voorwaarts

Het huis uit de film, Voorwaarts, bestaat echt. Is dit wel een fictiefilm? 

R: ‘De film is geïnspireerd op elementen uit het leven. In het “echte” Voorwaarts, een arbeidershuis en voormalig kraakpand in Amsterdam-Noord, hebben we drie jaar gewoond. Het was een gek huis, met bar, een podium, met een paal van een stripclub. In de kast vonden we aarde en lampen van een wietplantage.’

Y: ‘Dat gebied is nu populair, met het Skatecafé, Coba. Toen niet.’

R: ‘Het was een creatieve broedplaats, op een natuurlijke manier. We bouwden een studio, er zijn films opgenomen [onder meer Bestaan is Gaan (NPR), red.], artiesten traden op, Utrechtse kunststudenten kwamen langs.’

M: ‘Een pand met herinneringen, mogelijkheden. En, voor mij, het teken: we zijn welkom in de stad, hier is ruimte om creatieve dingen te doen.’

Y: ‘Vorig jaar moest iedereen eruit. De neef van de makelaar woont er nu.’

 

Yannesh en Mateo, die allebei al langer geïnteresseerd waren in videoproductie en daar ook vakken in volgden, besloten er na hun afstuderen een film over te maken. ‘Ik voelde me socio-politiek onderdrukt,’ zegt Mateo. ‘Studie klaar, AUC-woning weg, Voorwaarts weg, en ik kon geen betaalbaar nieuw huis vinden. Alles wat zekerheid gaf, was weg.’ De film was ook een houvast, zegt Yannesh. ‘We bedachten het tijdens een weekje in Berlijn. Binnen een kwartier hadden we het verhaal, inclusief enkele scènes.’

‘Voorwaarts was een pand met mogelijkheden. Het was, voor mij, een teken: we zijn welkom in de stad, hier is ruimte om creatieve dingen te doen’

Voordat hij met het script begon, deed Mateo research: naar de Amsterdamse geschiedenis, en naar de kraakbeweging. ‘Het eind van de kraakbeweging voelde als rouw, blijkt uit documenten,’ zegt hij. ‘Interessant, want dat is ook mijn ervaring: verlies van een pand kan lijken op verlies van een familielid. Je doorgaat rouwfasen: ontkenning, woede, verdriet, aanvaarding.’ Dat wilden ze ook, op scèneniveau, in de film doorvoeren. ‘Zo is woede vertolkt in een mosh pit op het feest.’

Foto: Bram van Dijk
Het spandoek op de filmset

En intussen woonden jullie zelf…

Y: ‘Bij mijn ouders.’

M: ‘Ik bij m’n moeder, half. En twee weken in een woonboot, met Yannesh, via via.

Y: ‘Kwamen er voortdurend toeristenboten langs. Als ik een joint rookte, was ik onderdeel van Pretpark Amsterdam – al die foto’s. Toen hingen we een spandoek op de boot: “It’s hard to live in a theme park.” Vond de eigenaar niet leuk.’

M: ‘Later hebben we dat spandoek in de film gebruikt.’

 

Hoe begin je, als oud-student zonder geld, een film te maken?

Y: ‘Fondsen aanschrijven: het Amsterdams Fonds voor de Kunsten, Stichting Niemeijer Fonds. Ik deed eerder een jaar Filmacademie, productie.’

M: ‘Yannesh was de productionele geldwolf. Ik wilde het eerst zelf betalen.’

Y: ‘Als alles lukt – we zijn nu een crowdfunding gestart – heeft de film zo’n 11.000 euro gekost. Waarvan een paar duizend uit eigen zak.’

‘De film is meer poëtisch, de politiek is achtergrond’

Wat hopen jullie met de film te bereiken?

Y: ‘We willen het effect van stedelijke vernieuwing op inwoners laten zien. Bepaalde groepen hebben geen bestaansrecht, worden de stad uitgeduwd. Als dit zo doorgaat, eindigen we in…’

M: ‘Almere.’

Y: ‘Ja. Ik hoop op strengere wetgeving. Nu wordt gekeken naar: wat verkoopt het best, wat resulteert in een pretpark van tijdelijke producten – denk aan Nutellawinkels. De stad leeft voor de vluchtige mens, niet voor de bewoners. Gemeentelijke panden worden verkocht voor een hoge prijs, die kunnen ook worden ingezet voor creatieve doeleinden. Als er een economische leidraad is, gaat het de verkeerde kant op. Er is een meer holistische visie nodig.’

M: ‘Wonen in de stad is een recht, geen privilege. Wij betalen nu 500 euro per persoon voor een heel klein huisje in Noord. Tragisch dat dat “goedkoop” is.’

R: ‘De film is primair poëtisch. De politiek is meer achtergrond.’

Foto: Sterre van der Hee
V.l.n.r.: Yannesh, Mateo, Robin

Jullie zijn jong, hoogopgeleid, wonen in de Van der Pekbuurt in Noord. Dragen jullie juist niet bij aan gentrification?

Y: ‘Daar zijn we ons van bewust. Dat is lastig.’

M: ‘We klagen over ons dure pandje in Noord, maar er zijn mensen die al veel langer in Amsterdam-Noord wonen. Mensen zijn hier geboren, hebben een leven opgebouwd.’

Y: ‘We zijn gepriviligeerd. Maar we vertellen onze eigen ervaring – het is geen alomvattend journalistiek document. We balanceren tussen hedonisme en activisme.’

M: ‘En het recht op de stad slaat op iedereen. Op uitgeprocedeerde asielzoekers, op gezinnen, maar ook op ons.’

 

De film Radio Voorwaarts gaat eind juni in première in filmtheater Kriterion. Daarnaast wordt de film opgestuurd naar binnen- en buitenlandse filmfestivals, en zijn er plannen voor alternatieve screenings, ‘bijvoorbeeld in de Vondelbunker’.