‘Geld is een symptoom. Als je zorgt dat de inhoud en het aanbod goed is, komt de rest vanzelf,' dat zegt de vicevoorzitter van het College van Bestuur Hans Amman in een reactie op de commotie die de afgelopen weken ontstond op de Faculteit der Geesteswetenschappen (FGw). 'Wij als CvB denken dat de Faculteit der Geesteswetenschappen niet een bezuinigingsprobleem heeft, maar een keuzeprobleem. Overigens vinden we het zeer goed en zeer moedig dat decaan en bestuur van de FGw nu nadenken over die keuze.’
Op de FGw werd een drastische bezuiniging en een bijbehorende onderwijsreorganisatie aangekondigd. De bezuinigingen komen voort uit de Kaderbrief 2015, die het CvB afgelopen zomer naar buiten bracht. Deze ‘brief’ is een vooraankondiging van de begroting voor volgend jaar en biedt ook een doorkijkje naar de jaren tot en met 2018.
De hel barstte los toen bleek dat de faculteit volgend jaar vijf miljoen moet bezuinigen, een bedrag dat volgens schattingen tot 2018 op zou kunnen lopen tot twaalf, dertien of vijftien miljoen totaal. ‘De onrust was ook de consequentie van de transparantie die we in de Kaderbrief hebben willen geven over de financiële situatie van de UvA,’ zegt Amman nu. Of er echt zulke vergaande bezuinigingen nodig zijn is volgens Amman de vraag. ‘We denken dat het ook bij acht miljoen zou kunnen blijven, inclusief de bezuiniging voor volgend jaar, maar dan moet er nu wel iets gebeuren. Er moet een palet aan maatregelen komen, waar de faculteit mee vooruit kan. Die maatregelen moeten vermoedelijk gezocht worden in het aantrekken van meer studenten, mogelijk een andere vorm van onderwijs en het genereren van meer inkomsten. Het is aan de faculteit daarin een keuze te maken. Daarbij realiseren wij ons dat de FGw een heel brede faculteit is met een breed aanbod. Dat maakt het veel ingewikkelder om zaken te veranderen dan bij een faculteit met een smaller aanbod. We geven overigens drie jaar om de maatregelen in te voeren, maar er moet nu wel mee worden begonnen.’
Allocatiemodel
Een veel gehoord kritiekpunt de afgelopen weken op de FGw was het zogenoemde ‘allocatiemodel’ dat het CvB hanteert en waar de faculteit de dupe van zou zijn. Dit verdeelmodel, waarmee Haagse middelen worden herverdeeld over de faculteiten, is onder meer gestoeld op een studiepuntprijs. Dat is een bedrag dat faculteiten krijgen per behaald studiepunt. Een faculteit met dramatisch teruglopende studentenaantallen zoals FGw mist met minder studiepunten, dus ook geld. Waar dat op andere faculteiten nog wordt gecompenseerd doordat deze onderzoeksubsidies uit de tweede en derde geldstroom – respectievelijk onderzoeksubsidies van de overheid en contractonderzoek – weten te genereren, is dit bij de FGw niet het geval. ‘Maar het verbetert wel,’ zegt Amman.
Beeld: Marc Kolle
‘De geesteswetenschappen zijn het pareltje van de UvA,’ vervolgt hij. ‘Mede om die reden willen we kijken in hoeverre het allocatiemodel kan worden aangepast. De studiepuntprijs, die aanvankelijk op 92 euro per behaald studiepunt zou worden gezet, willen we voorlopig handhaven op 94 euro. Daar hebben alle faculteiten voordeel bij, dus ook de FGw. Op die manier preluderen we op een mogelijke aanpassing van het allocatiemodel in de komende jaren. Daarbij is dan de overweging dat geld dat we uit Den Haag krijgen voor de inrichting van het onderwijs – het zogenoemde onderwijscompartiment – helemaal zal worden besteed aan onderwijs en niet aan onderzoek.’ Op dit moment is dat voor een deel nog wél het geval. Of FGw voordeel zal hebben bij een ander allocatiemodel zal overigens mede afhangen van de mate waarin decanen van andere faculteiten bereid zijn mee te denken en zich solidair op te stellen met de geesteswetenschappers.
Binnenstadcampus
De komende jaren zal de FGw volgens het bestaande huisvestingsplan van de UvA haar intrek nemen op het (voormalige) Binnengasthuisterrein, waar momenteel de Binnenstadcampus in aanbouw is. In hoeverre is de verhuizing van de krimpende FGw naar deze Binnenstadcampus nog opportuun? ‘Als het aan het CvB ligt wel,’ zegt Amman. ‘Maar de vraag is in welke dimensie en in welk tempo. Als de faculteit verder krimpt kan het zijn dat men daar minder vierkante meters nodig heeft. Wat ik erover wil zeggen is dit: het is er ons veel aan gelegen om de Binnenstadscampus voort te zetten, maar misschien duurt het realiseren ervan wat langer omdat we wat langer moeten sparen.’
Het ‘sparen’ is overigens niet per se afhankelijk van de financiële situatie van de FGw, want de initiële financiering van die campus drukt niet op de begroting van FGw-decaan Van Vree, maar wordt betaald vanuit de centrale kas. Ook die vertoont nu en in de komende jaren een tekort.
Beeld: MVSA Architects en architectenbureau J. van Stigt
Derivaten
‘De prognose voor dit jaar is dat we uitkomen op een tekort van negen miljoen, voor 2015 is een netto resultaat begroot van minus twintig miljoen, veroorzaakt door fundamentele tekorten en stijgende huisvestingslasten,’ zegt Amman. Dat de tekorten zouden worden veroorzaakt door riskante rentederivaten die worden afgewenteld op de faculteiten wordt door hem ten stelligste ontkend. ‘De UvA heeft geen derivatenprobleem en tekorten op de begroting hebben daarmee niets te maken. We hebben derivaten, maar lopen daarmee geen risico’s.’
Het CvB wil de geesteswetenschappen perspectief bieden, zegt Amman. ‘Het lijkt alsof we in een traject van louter verlies zitten, maar dat hoeft niet,’ zegt hij. ‘De faculteit moet komen met een goed plan en wij van onze kant proberen het Bushuis en het Spinhuis te verhuren aan de KNAW, die in die panden haar geesteswetenschappelijke instituten onder zou kunnen brengen. Dan heeft de UvA die panden niet alleen verhuurd, maar zijn bovendien de geesteswetenschappen versterkt in Amsterdam aanwezig.’
Op de FGw werd een drastische bezuiniging en een bijbehorende onderwijsreorganisatie aangekondigd. De bezuinigingen komen voort uit de Kaderbrief 2015, die het CvB afgelopen zomer naar buiten bracht. Deze ‘brief’ is een vooraankondiging van de begroting voor volgend jaar en biedt ook een doorkijkje naar de jaren tot en met 2018.
De hel barstte los toen bleek dat de faculteit volgend jaar vijf miljoen moet bezuinigen, een bedrag dat volgens schattingen tot 2018 op zou kunnen lopen tot twaalf, dertien of vijftien miljoen totaal. ‘De onrust was ook de consequentie van de transparantie die we in de Kaderbrief hebben willen geven over de financiële situatie van de UvA,’ zegt Amman nu. Of er echt zulke vergaande bezuinigingen nodig zijn is volgens Amman de vraag. ‘We denken dat het ook bij acht miljoen zou kunnen blijven, inclusief de bezuiniging voor volgend jaar, maar dan moet er nu wel iets gebeuren. Er moet een palet aan maatregelen komen, waar de faculteit mee vooruit kan. Die maatregelen moeten vermoedelijk gezocht worden in het aantrekken van meer studenten, mogelijk een andere vorm van onderwijs en het genereren van meer inkomsten. Het is aan de faculteit daarin een keuze te maken. Daarbij realiseren wij ons dat de FGw een heel brede faculteit is met een breed aanbod. Dat maakt het veel ingewikkelder om zaken te veranderen dan bij een faculteit met een smaller aanbod. We geven overigens drie jaar om de maatregelen in te voeren, maar er moet nu wel mee worden begonnen.’
Allocatiemodel
Een veel gehoord kritiekpunt de afgelopen weken op de FGw was het zogenoemde ‘allocatiemodel’ dat het CvB hanteert en waar de faculteit de dupe van zou zijn. Dit verdeelmodel, waarmee Haagse middelen worden herverdeeld over de faculteiten, is onder meer gestoeld op een studiepuntprijs. Dat is een bedrag dat faculteiten krijgen per behaald studiepunt. Een faculteit met dramatisch teruglopende studentenaantallen zoals FGw mist met minder studiepunten, dus ook geld. Waar dat op andere faculteiten nog wordt gecompenseerd doordat deze onderzoeksubsidies uit de tweede en derde geldstroom – respectievelijk onderzoeksubsidies van de overheid en contractonderzoek – weten te genereren, is dit bij de FGw niet het geval. ‘Maar het verbetert wel,’ zegt Amman.
Beeld: Marc Kolle
‘De geesteswetenschappen zijn het pareltje van de UvA,’ vervolgt hij. ‘Mede om die reden willen we kijken in hoeverre het allocatiemodel kan worden aangepast. De studiepuntprijs, die aanvankelijk op 92 euro per behaald studiepunt zou worden gezet, willen we voorlopig handhaven op 94 euro. Daar hebben alle faculteiten voordeel bij, dus ook de FGw. Op die manier preluderen we op een mogelijke aanpassing van het allocatiemodel in de komende jaren. Daarbij is dan de overweging dat geld dat we uit Den Haag krijgen voor de inrichting van het onderwijs – het zogenoemde onderwijscompartiment – helemaal zal worden besteed aan onderwijs en niet aan onderzoek.’ Op dit moment is dat voor een deel nog wél het geval. Of FGw voordeel zal hebben bij een ander allocatiemodel zal overigens mede afhangen van de mate waarin decanen van andere faculteiten bereid zijn mee te denken en zich solidair op te stellen met de geesteswetenschappers.
Binnenstadcampus
De komende jaren zal de FGw volgens het bestaande huisvestingsplan van de UvA haar intrek nemen op het (voormalige) Binnengasthuisterrein, waar momenteel de Binnenstadcampus in aanbouw is. In hoeverre is de verhuizing van de krimpende FGw naar deze Binnenstadcampus nog opportuun? ‘Als het aan het CvB ligt wel,’ zegt Amman. ‘Maar de vraag is in welke dimensie en in welk tempo. Als de faculteit verder krimpt kan het zijn dat men daar minder vierkante meters nodig heeft. Wat ik erover wil zeggen is dit: het is er ons veel aan gelegen om de Binnenstadscampus voort te zetten, maar misschien duurt het realiseren ervan wat langer omdat we wat langer moeten sparen.’
Het ‘sparen’ is overigens niet per se afhankelijk van de financiële situatie van de FGw, want de initiële financiering van die campus drukt niet op de begroting van FGw-decaan Van Vree, maar wordt betaald vanuit de centrale kas. Ook die vertoont nu en in de komende jaren een tekort.
Beeld: MVSA Architects en architectenbureau J. van Stigt
Derivaten
‘De prognose voor dit jaar is dat we uitkomen op een tekort van negen miljoen, voor 2015 is een netto resultaat begroot van minus twintig miljoen, veroorzaakt door fundamentele tekorten en stijgende huisvestingslasten,’ zegt Amman. Dat de tekorten zouden worden veroorzaakt door riskante rentederivaten die worden afgewenteld op de faculteiten wordt door hem ten stelligste ontkend. ‘De UvA heeft geen derivatenprobleem en tekorten op de begroting hebben daarmee niets te maken. We hebben derivaten, maar lopen daarmee geen risico’s.’
Het CvB wil de geesteswetenschappen perspectief bieden, zegt Amman. ‘Het lijkt alsof we in een traject van louter verlies zitten, maar dat hoeft niet,’ zegt hij. ‘De faculteit moet komen met een goed plan en wij van onze kant proberen het Bushuis en het Spinhuis te verhuren aan de KNAW, die in die panden haar geesteswetenschappelijke instituten onder zou kunnen brengen. Dan heeft de UvA die panden niet alleen verhuurd, maar zijn bovendien de geesteswetenschappen versterkt in Amsterdam aanwezig.’
