Een kraakhandleiding als afstudeerproject. Mag dat?
‘Wat niet mag, kan nog steeds.’ Met deze titel studeert een student, voor het gemak ‘kraker Koert’ genoemd, in 2006 af aan de HvA. Hij schreef voor het vak Samenlevingsopbouw een handleiding met tips en achtergrondinformatie die krakers kunnen raadplegen bij het kraken van een gebouw. Nu, tien jaar later, wordt zijn docent Nick Bolte op het matje geroepen. Hij is boos. ‘Ik word gewoon gecriminaliseerd.’
Op 6 februari wordt een al jaren leegstaand pand in de Wijde Heisteeg in Amsterdam gekraakt. De krakers grijpen het moment aan om het boek van kraker Koert, dat onlangs in druk verscheen, opnieuw te presenteren. Reden genoeg voor VVD-Kamerlid Foort van Oosten om Kamervragen te stellen. Hij wil weten of het opstellen en verspreiden van een kraakhandleiding strafbaar is, omdat er sprake zou zijn van uitlokking.
Ook de rol van Nick Bolte wordt ter discussie gesteld. In het voorwoord van de kraakhandleiding bedankt Koert zijn docent, die ‘studietijd ter beschikking stelde om dit project uit te voeren’. Van Oosten vraagt zich af of een studie wel is bedoeld om een boek te schrijven ‘over het uitvoeren van een illegale activiteit’. Hij wil dat de minister de zaak voorlegt aan het Openbaar Ministerie. In Amsterdam zijn eveneens raadsvragen gesteld. ‘Een handleiding die aanzet tot kraken is hetzelfde als een handleiding die aanzet tot het plegen van elk ander strafbaar feit,’ aldus VVD-woordvoerder veiligheid Dilan Yeşilgöz. ‘Wij willen dan ook dat de burgemeester hier tegen optreedt.’
Kraken als noodzaak
HvA-docent Nick Bolte vreest nog niet voor een rechtszaak. Volgens hem zijn er geen regels overtreden, omdat het werkstuk geschreven werd toen kraken nog legaal was – pas in 2010 werd kraken bij wet verboden. Bovendien zou het werkstuk voldoen aan de regels die in 2003 door de examencommissie van de opleiding culturele en maatschappelijke vorming (CMV) zijn vastgesteld. ‘In de handleiding plaatst Koert het kraken in een bredere politieke en maatschappelijke context,’ zegt Bolte. ‘Ook geeft hij in een verantwoording toelichting op zijn aanpak en het hoe en waarom van zijn onderzoek.’
Die mening hangen ook de krakers zelf aan. Ze noemen kraken een ‘gedurfd particulier initiatief waar overheidsbeleid tekort schiet zelf het heft in handen te nemen, zoals bij het voortdurende woningtekort in Amsterdam’. De kraak in de Wijde Heisteeg laat volgens hen zien dat dat het nog steeds noodzakelijk is om te kraken, ook al is het inmiddels verboden. ‘De VVD wil krakers gewoon criminaliseren,’ zegt Bolte, die hoopt dat het voorval niet leidt tot strengere regels rondom afstudeeronderwerpen. ‘Zo kun je wel bezig blijven: als een student zijn scriptie schrijft over speculatie op de beurs, lokt hij dan niet een financiële crisis uit?’
