‘Zo keert de woede terug aan de UvA’
Het College van Bestuur stelt zich in het debat over democratisering van de universiteit autoritair op. Niemand mag verrast zijn dat hierdoor vroeg of laat de woede van de Maagdenhuisbezetting terug zal keren, schrijft hoogleraar Josef Früchtl.
We leven in roerige tijden. We zien en voelen het al lang. De ‘woedeburger’ heeft nu zelfs het Witte Huis veroverd. Voor velen is het een shock, voor anderen niet echt verrassend. Want wie niet wil luisteren moet voelen. Onze beroepspolitici en bestuurders claimen weliswaar elke zondag – en voor hen is het bijna altijd zondag – dat ze naar ons luisteren en een gesprek willen voeren met allen. Maar vervolgens verdwijnen ze in hun bubbel of spelen het spelletje van cynische arrogantie. Of ze snappen het gewoon niet.
Maagdenhuisbezetting
Anderhalf jaar geleden brak aan de Universiteit van Amsterdam een opstand uit. Het was een uitbarsting van frustratie die door de jaren heen onder het deksel werd gehouden. Wat lang broeide werd woede. Zo maakte de UvA de grootste crisis mee van de afgelopen decennia.
En waar staan we vandaag? Aan de UvA heeft het vorige College van Bestuur (CvB) nog een tienpuntenplan opgestelt. De ‘kern van het probleem’, zei men destijds, zit bij het punt democratisering en decentralisering.
Inmiddels heeft de betreffende commissie over dit kernprobleem het eindrapport voorgelegd met het centrale actiepunt dat er eind november en begin december een referendum zal plaatsvinden. Alle medewerkers en studenten mogen stemmen over de vraag of men een senaat ‘nieuwe stijl’ wil hebben, over een charter met kernwaarden van de universiteit en dan vooral over bestuurprincipes – ofwel vier modellen van bestuur: van het status-quo ‘top down’ model tot een ‘bottom up’ zelforganiserend model.
Autoritair
Maar het nieuwe CvB laat weer de oude beproefde diplomatische strategie zien. Ze duiken weg voor de situatie. Het woord ‘referendum’, zo kun je in een interview met Folia lezen, roept nu negatieve associaties op, omdat het te weinig diepgang en gelaagdheid zou laten zien. Ondanks het feit dat het juist niet om een simpel ‘ja’ of ‘nee’ gaat. Ondanks al de protesten wil men eerst ‘nog beter weten waar het knelt’.
En dan verneem je uit de mond van mevrouw Ten Dam en mevrouw Maex [respectievelijk de voorzitter van het College van Bestuur van de UvA, en de rector magnificus, red.] toch nog een opmerkelijk statement: ‘Voor ons is democratie geen doel op zich.’ Dat wil zeggen het is maar ‘een middel voor beter onderwijs, onderzoek en innovatie’.
Dit houdt in dat je, als je dit doel ook zonder democratie kunt bereiken, democratie mag afschaffen of zo veel mogelijk mag beperken. Daarmee ben je gewoon terug bij de status-quo van voor de protesten – bij het ‘top down’ model (een elegante Engelse beschrijving voor ‘autoritair’). Gezien de buitengewone geschiedenis van de afgelopen anderhalf jaar lijkt deze situatie op een gemiste kans.
Gemiste kans
Niemand kan eraan twijfelen dat het wijzigen van een bestuursmodel een ingewikkelde zaak zal zijn. Maar het CvB zou best nu al een duidelijke boodschap kunnen geven en zeggen: indien het referendum aantoont dat een grote aantal medewerkers en studenten een bestuursmodel met meer medezeggenschap wil, zullen wij ervoor zorgen dat dit op de een of andere manier gebeurt.
Maar juist dit zeggen ze niet. En daar gaan we weer. We slikken opnieuw de frustratie. Niemand mag verrast zijn als vroeg of laat de woede terug zal zijn.
