Op z'n Duits | De fantasie van autonomie
Academici wanen zichzelf graag eigen baas. Nu klopt het wel dat ze meer en meer hun eigen geld moeten verdienen, maar de autonomie van de academicus houdt niet veel meer in dan zelf mogen beslissen hoe laat je begint. Tenzij je onderwijs moet geven of er een vergadering is natuurlijk.
Aan universiteiten heerst een informele werksfeer die bijdraagt aan de illusie dat er geen echte bazen zijn. Collega’s zien elkaar ook buiten kantoor veel en niemand ontkomt aan administratieve taken. Er zijn wel ‘leidinggevenden’ maar die zijn vaak niet de baas. Degene met wie het functioneringsgesprek gevoerd wordt is niet degene die je inzet in onderwijs bepaalt, is niet degene die je track record beoordeelt en is niet degene die de koers voor de organisatie uitzet.
Aan de UvA woedt een prachtige discussie over bestuur. Sommige studenten en medewerkers willen meer te zeggen hebben, andere hebben daar geen boodschap aan. Studenten zijn vaak slechts kortstondig bezoeker. Sommigen zien zichzelf zelfs als klant. Als klant van de supermarkt ga je je ook niet bemoeien met de organisatiestructuur, al koop ik persoonlijk liever spullen bij bedrijven waar de werkomstandigheden goed geregeld zijn.
Medewerkers die geen zin hebben om na te denken over beter bestuur snap ik daarentegen helemaal niet. Ja, tenzij ze onderdeel van het bestuur zijn natuurlijk. De status quo wil niet dat daaraan getornd wordt. Het is in hun belang dat er niets verandert.
Machtigen hebben macht. Ze controleren de agenda. Het is zeer moeilijk daarin in te breken. Met het Maagdenhuisprotest is onvrede eindelijk geagendeerd. De commissie Democratisering & Decentralisering is daar een direct resultaat van. In het referendum kunnen studenten en medewerkers zich nu uitspreken over hoe de universiteit bestuurd moet worden. Een verdienste waarvan iedereen dankbaar gebruik moet maken.
Dictatoriale machtigen willen ook de media controleren. Aan de UvA zien we de bazen daar pogingen toe doen. ReThink UvA heeft bewijs dat zij officiële communicatiekanalen gebruiken om studenten en medewerkers te adviseren vooral niks te veranderen. Ze sturen e-mails rond met het advies ‘blauw’ te stemmen. Daarbij zijn ze niet te beroerd dat een beetje dreigend te doen: stem je anders dan volgt ‘een turbulente en financieel risicovolle periode aan de UvA, waarin de vernieuwing van het onderwijs en onderzoek plaats zal maken voor eindeloze discussies over wie het wanneer voor het zeggen heeft’. Niemand wil dat natuurlijk.
Medezeggenschap en inspraak zijn verworven rechten in het Nederlandse arbeidssysteem. Het is dé manier om ervoor te zorgen dat werkomstandigheden verbeteren. De bazen zijn daar nooit blij mee geweest – niet in de staalindustrie, niet in de schoonmaak en niet aan de universiteit. Negeer dus de mail van de machtigen en eis uw autonomie op. Academici zijn bij uitstek in staat zelfstandig te denken, ook al claimen hun chefs van niet.
