Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
He for She. Een solidariteitscampagne, geïnitieerd door de Verenigde Naties, die als doel heeft mannen onderdeel te maken van de strijd voor gendergelijkheid. Dat deze campagne nog niet zo is doorgedrongen bij de redactie van ‘onze’ Folia werd ons duidelijk gemaakt in een recente column over de mannelijke dominantie bij de Docent van het Jaar-verkiezing aan de HvA. Nog nooit heeft een vrouwelijke docent deze prijs gewonnen, en net als de verkiezing in 2013 en 2014 was er slechts één genomineerde vrouw tussen zes mannelijke kanshebbers. Volgens de auteur moeten 'vrouwen collectief het schaamrood op de wangen krijgen', omdat het onbestaanbaar is dat 'mannen kennelijk het alleenrecht hebben op excellent docentschap op de HvA'.

Het is natuurlijk waar. Vrouwen blinken amper uit in de politiek: nog nooit is er een vrouwelijke premier geweest. Vrouwen blinken amper uit in de hoge regionen van het bedrijfsleven: slechts zes procent van de leden van de raden van bestuur van beursgenoteerde bedrijven is een vrouw. Vrouwen blinken amper uit in het openbaar bestuur: maar één op de vier burgemeesters is vrouwen. Vrouwen blinken amper uit in de wetenschap: slechts vijftien procent van de hoogleraren is vrouw. En het is allemaal de schuld van de vrouw zelf.

Nee. Natuurlijk niet.

Divers onderzoek vertelt ons dat studenten (m/v) een hogere waardering geven aan mannelijke docenten dan aan vrouwelijke docenten, ongeacht de daadwerkelijke prestatie. Dat dit niet aan de vrouwelijke docent ligt, maar aan gender bias van de student, blijkt uit recent onderzoek waarin studenten hun online docent moesten evalueren. Als ze dachten dat deze docent man was, dan kreeg de docent een hoge score. Dachten de studenten dat ze les hadden gehad van een vrouw, dan daalde de score significant. Met deze wetenschap in het achterhoofd is het ernstig dat beoordelingsgesprekken van docenten met hun leidinggevende deels gebaseerd worden op hun studentenevaluatie, en dat het cijfer dat studenten geven zelfs doorslaggevend kan zijn voor het verlengen dan wel beëindigen van het contract.

Bazig of agressief
Nieuw is deze wetenschap echter niet. We weten al lang dat mannen hoger gewaardeerd worden in bijvoorbeeld leidinggevende functies dan vrouwen; niet vanwege hun kwaliteiten, maar vanwege hun gender. Vrouwen worden als ‘bazig’ of ‘agressief’ beschouwd, terwijl precies hetzelfde gedrag bij mannen geprezen wordt als ‘leiderschap’.

Dit is tevens problematisch, omdat ambitie, inzet en leiderschapskwaliteiten doorgaans (subjectieve) criteria zijn voor het aanname beleid in het hoger onderwijs, met name voor de hoogste functies van hoogleraar of lector. Onderzoek van Marieke van den Brink, de expert in Nederland op het gebied van gender en het hoger onderwijs, wijst uit dat wetenschappelijke excellentie niet objectief gemeten wordt en al helemaal niet genderneutraal is. Hoewel uit de praktijk blijkt dat vrouwen net zo ambitieus zijn als mannen en even hard werken, is het stereotype van de deeltijd-werkende, met zorgtaken belaste vrouw zonder ambitie om hogerop te komen zeer hardnekkig.

Dat deze gender bias een eeuw na de eerste feministische golf nog steeds bestaat is al ernstig genoeg. Maar dat er ook nog hoogopgeleide mannen zijn, zoals de betreffende Folia-columnist, die zich niet bewust is van, noch kan reflecteren op zijn eigen privileges, is bijzonder treurig. Datzelfde geldt voor het feit dat deze onwetendheid een platform wordt geven door Folia.

Schaamrood
We vragen ons af wie nou precies het schaamrood op de wangen moet krijgen. Want was deze column ironisch bedoeld? Zo niet, dan is het vooral onbestaanbaar dat er in 2015 nog steeds columns worden geschreven die volstrekt voorbij gaan aan de overweldigende literatuur op het gebied van gender-bias. Was het wel ironisch bedoeld, dan is er wat mis bij de redactie van Folia dat niet aan de auteur is gevraagd de ironie te expliciteren om zo niet te suggestie te wekken dat alle (!) vrouwelijke docenten van de HvA ambitieloos zijn.

In het eerste geval, als de Folia het inderdaad acceptabel vond om een grotendeels misogyn stuk te plaatsen, is er natuurlijk ook wat mis met de kwaliteitsborging op de redactie. Was er niemand van de Folia-redactie die dacht: 'Leuk dat we verschillende columnisten hebben, maar zo’n ondoordacht en niet onderbouwd broddelwerkje kunnen we niet plaatsen?' Het lijkt erop dat er bij Folia weinig beleid is op of bewustzijn is van het belang van diversiteit. Dat vinden wij zorgelijk: de UvA en de HvA zijn juist ontzettend diverse instellingen, met studenten en medewerkers van allerlei afkomsten en achtergronden. Deze diversiteit, en het bewustzijn daarvan, zien wij graag terug in de Folia.

Evelien van Roemburg en Anniek de Ruijter, ziin onderzoekers en docenten aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de UvA.